ارزیابی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک آویشن باغی(Thymus vulgaris L) تحت تنش کم‌آبی و محلول‏پاشی اسید آسکوربیک

به‌‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی اسیدآسکوربیک بر شاخص‌های رشد و صفات فیزیولوژیک آویشن باغی تحت تنش خشکی آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی در سه سطح آبیاری در 75، 55 و 35 درصد ظرفیت زراعی و عامل فرعی محلول‌پاشی در سه سطح آب مقطر (شاهد)، 10 و 20 میلی‌مولار اسید آسکوربیک بود. آثار اصلی تنش خشکی و محلول‌پاشی اسید‌آسکوربیک برای تمامی صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنادار بود. اثر متقابل تنش خشکی و محلول‌پاشی اسیدآسکوربیک فقط برای میزان پرولین معنادار شد. اعمال تنش شدید، صفات کلروفیل کل، کارتنوئید، وزن خشک ریشه و وزن خشک شاخساره را به‌ترتیب 0/29، 9/39، 5/50 و 0/43 درصد نسبت به شاهد کاهش، درحالی که میزان پرولین برگ و طول ریشه را به میزان 2/44 و 6/26 درصد افزایش داد. محلول‌پاشی اسیدآسکوربیک (20 میلی‌مولار) موجب افزایش معنادار میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، طول شاخساره، وزن ریشه و وزن شاخساره شد. ضرایب همبستگی ساده صفات، ارتباط مثبت و معنا‌دار وزن خشک شاخساره را با سایر صفات مورد بررسی در شرایط اعمال تنش و کاربرد اسیدآسکوربیک با غلظت 20 میلی‌مولار نشان داد. تجزیه به عامل‌ها چهار عامل برای شرایط نرمال و چهار عامل برای شرایط تنش شدید استخراج کرد که در مجموع به‌ترتیب 98 و 95 درصد از تغییرات داده‌ها را توجیه کردند. در کل استنباط شد که رنگیزه‌های فتوسنتزی و صفات مرتبط با ریشه از معیارهای مهم مرتبط با عملکرد (وزن خشک شاخساره) بودند که می‌توانند در اصلاح آویشن با عملکرد بیشتر در شرایط تنش سودمند باشند.